Porównywarka kredytów hipotecznych

Zdaniem prezesa UOKiK-u Marka Niechciała istnieje jeszcze kilka problemów rynkowych, z których istnienia zdaje sobie sprawę Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Własne rozwiązanie w tej sprawie UOKiK przedstawił w przygotowanych założeniach projektu nowelizacji ustawy deweloperskiej (Ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego).

Założenia przewidują wiele nowych przepisów, których wdrożenie pozwoli na znaczne zwiększenie ochrony nabywców mieszkań na wypadek bankructwa dewelopera, zaniechania budowy czy przekraczania terminów przeniesienia własności. Pojawi się również zapis chroniący pieniądze konsumentów na wypadek wypowiedzenia przez bank umowy o prowadzenie mieszkaniowego rachunku powierniczego.

Otwarte mieszkaniowe rachunki powiernicze z obowiązkową gwarancją

Ustawa deweloperska z 2011 r. wprowadziła dla deweloperów obowiązek przyjmowania wpłat od nabywców mieszkań na mieszkaniowe rachunki powiernicze. To właśnie na te specjalne konta klienci mieli wpłacać kolejne transze w ramach zapłaty za mieszkanie.

Pieniądze gromadzone na rachunku danej inwestycji były zbierane od kolejnych nabywców i zamrażane. Deweloperzy mogli je wypłacić na dwa sposoby: po zakończeniu kolejnego etapu budowy (otwarty rachunek powierniczy) lub dopiero po zakończeniu inwestycji (zamknięty rachunek powierniczy).

W przypadku rachunków otwartych bank po zakończeniu każdego z etapów budowy przez dewelopera przekazywał mu kolejne wpłaty - po wcześniejszej weryfikacji (przynajmniej w teorii...), czy prace budowlane rzeczywiście idą zgodnie z planem. Deweloper musiał więc wywiązać się z harmonogramu budowy, by mieć dostęp do kolejnych transz od klientów. Jeśli budowa by stanęła, pieniądze klientów pozostawałyby zamrożone na rachunku powierniczym.

W przypadku bankructwa dewelopera środki klientów zostałyby im zwrócone. Ale tylko z ostatniej transzy. Poprzednie transze zostały przecież wypłacone deweloperowi po zakończeniu poprzednich etapów budowy. Jasno wynika z tego, że otwarty rachunek powierniczy tylko częściowo chroni pieniądze klientów. Tymczasem z otwartych rachunków korzysta większość deweloperów (ok 80%) - podaje UOKiK. Urząd chce to zmienić.

Po nowelizacji ustawy deweloperzy mogliby nadal korzystać z rachunków zamkniętych lub otwartych, ale w tym drugim przypadku konta posiadałyby gwarancję ubezpieczeniową lub bankową. Skutkiem zmian po upadłości dewelopera nabywcy lokali mogliby odzyskać całą wpłaconą kwotę.

Obowiązek kontroli spocznie na bankach

UOKiK chce również, by wpłaty klientów były jeszcze bardziej powiązane z postępami prac budowlanych. Bank przed przekazaniem pieniędzy deweloperowi ma go prześwietlić - sprawdzić, czy deweloper wywiązuje się z obowiązków, czy posiada prawo do gruntu, ważne pozwolenie na budowę, a nawet czy nie zostało wszczęte względem niego postępowanie restrukturyzacyjne lub upadłościowe.

Mieszkaniowy rachunek powierniczy zgodnie z projektem nowelizacji miałby przy tym być zakładany dla każdego zadania inwestycyjnego oddzielnie. Obecnie jeden rachunek obsługuje często całe, wieloetapowe przedsięwzięcie deweloperskie. Ochronie zaczęłyby podlegać również wpłaty na zakup miejsca postojowego czy boksu rowerowego. UOKiK chce również uregulować kwestię opłat rezerwacyjnych. Zgodnie z propozycją opłaty te miałyby wynosić maksymalnie 1% ceny mieszkania i byłyby zwracane klientowi, gdyby nie uzyskał kredytu hipotecznego.

Aktualnie UOKiK prowadzi prace nad projektem zmian, który następnie trafi do konsultacji.